W dniu 7 września 2017 r. prezeska PSONI dr Monika Zima-Parjaszewska w rozmowie
z Jakubem Janiszewskim w Radiu TOK FM przypomniała o 5 rocznicy ratyfikacji
Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami oraz analizowała
projekt nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia psychicznego i niektórych
innych ustaw. Od wielu lat PSONI podnosi, iż instytucja ubezwłasnowolnienia
stanowi naruszenie praw osób z niepełnosprawnościami oraz zwraca uwagę na
sytuację osób ubezwłasnowolnionych w wielu sferach życia, szczególnie w
kontekście kierowania do domów pomocy społecznej. Osoba ubezwłasnowolniona
nie ma obecnie zagwarantowanej ochrony prawnej w postępowaniu o umieszczeniu
jej w domu pomocy społecznej na wniosek jej opiekuna prawnego. Brak jest
przepisów nakazujących jej wysłuchanie i umożliwiających wyrażenie przez
taką osobę swojej woli. Mimo wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka,
np. Kędzior przeciwko Polsce oraz wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 28
czerwca 2016 r., w którym Trybunał stwierdził, że przepisy które nie
przewidują czynnego udziału osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej w sprawach
o uzyskanie przez jej opiekuna zezwolenia sądu opiekuńczego na złożenie
wniosku o umieszczenie tej osoby w domu pomocy społecznej, oraz przepisy,
które pomijają uprawnienie osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej,
umieszczonej w domu pomocy społecznej za zgodą jej opiekuna, do domagania
się weryfikacji podstaw jej przebywania w domu pomocy społecznej, są
niezgodne z art. 41 ust. 1 w związku z art. 30 oraz z art. 45 ust. 1
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, sytuacja osoby ubezwłasnowolnionej
nie zmieniła się.

Przygotowany przez Ministra Zdrowia i przyjęty przez Radę Ministrów projekt
zakłada m. in. konieczność wysłuchania przez sąd woli osoby
ubezwłasnowolnionej, obowiązek okresowego – co 6 miesięcy – badania stanu
zdrowia psychicznego osoby przebywającej w domu pomocy społecznej, jeśli
chodzi o uzasadnienie jej pobytu w takiej placówce, a także możliwość
wystąpienia – w tym również przez osobę ubezwłasnowolnioną – o zmianę
orzeczenia o przyjęciu do domu pomocy społecznej.

Zachęcamy do wysłuchania audycji: